ส้มโอ

ต้น : เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 5-15 ม. กิ่งก้านสาขาที่แตก จะห้อยเป็นทรงพุ่ม

ใบ : มีรูปร่างเป็นโล่ห์ ปลายสุดของใบเป็นรอยเว้าเล็กน้อย ส่วนของฐานใบมนจัดเป็นขนาดใหญ่ กว้างประมาณ 2-12 ซม. ยาวประมาณ 5-20 ซม.

ดอก : เกิดบริเวณซอกใบ ลักษณะเป็นช่อ จัดเป็นชนิดดอกเดี่ยว แต่ละช่อมีดอกจำนวน 

10-20 ดอก ดอกมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 3-7 ซม.

ผล : รูปร่างกลมหรือเป็นผลแบบสาลี่ มีขนาดปานกลางถึงใหญ่ เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 

10-30 ซม. ผลที่ยังอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จะเป็นสีเขียวอมเหลือง และเป็นสีเหลืองในที่สุด เปลือกผลอ่อนนุ่ม หนา 1.5-2.0 ซม. สีเปลือกด้านในเป็นสีขาว/ชมพู ตามลักษณะประจำพันธุ์ เนื้อมีสีเหลืองอ่อนอมเขียวหรือชมพู แต่ละกลีบมีขนาดใหญ่

พันธุ์   ทองดี/ ขาวใหญ่/ ขาวแตงกวา/ ขาวพวง/ ท่าข่อย

การขยายพันธุ์   เพาะเมล็ด/ ติดตา/ ตอนกิ่ง/ เสียบกิ่ง

การปลูก

เตรียมพื้นที่ปลูก : โดยพื้นที่ดอน ในพื้นที่ดอนที่น้ำไม่ขัง ไม่ต้องยกร่อง แต่ทำเป็นร่องเล็ก ๆ 

และมีการเตรียม ดินเพื่อการระบายน้ำ ระยะปลูกประมาณ 7x7 ม. โดยขุดหลุมขนาด 50x50x50 ซม. 

ขึ้นไป พื้นที่ลุ่มปลูกเป็นร่องมีสันร่องกว้างประมาณ 6.50 ม. ทำร่องน้ำกว้าง 1.50 เมตรลึก 1 ม. 

โดยยกร่อขวางทางของแสงอาทิตย์ ระยะปลูกประมาณ 6x6 ม.

วิธีปลูก : วางต้นพันธุ์ในหลุม ให้รอยต่อระหว่างต้นตอและรากสูงกว่าระดับดินปากหลุมเล็กน้อย ใช้มีดกรีดถุง ดึงถุงออก กลบดินที่เหลือลงหลุม แล้วกดดินรอบต้นให้แน่น ปักไม้หลักและผูกเชือกยึดต้น คลุมโคนด้วยฟางข้าวหรือหญ้าแห้ง รดน้ำให้ชุ่ม

การตัดแต่งและควบคุมทรงพุ่ม

เมื่อต้นส้มโอมีอายุได้ประมาณ 3 ปี ควรตัดแต่งกิ่งที่ไม่ต้องการออก เช่น กิ่งกระโดง กิ่งแห้ง กิ่งคดงอ กิ่งเบียดเสียด เป็นต้น ควรรักษาทรงพุ่มด้านข้างตัดส่วนยอดของต้นให้โปร่งเพื่อให้แสงแดดส่องเข้าถึงภายในทรงพุ่ม หลังการตัดแต่งกิ่งควรใช้สารป้องกันกำจัดเชื้อรา คอปเปอร์ -อ๊อกซี่คลอไรด์ ละลายน้ำทาทับรอยแผล หรือใช้ปูนแด ปูนขาว หรือสีน้ำมัน ทาทับบาดแผลอีกครั้งหนึ่งเพื่อป้องกันมิให้เชื้อราเข้าทำลายบริเวณแผลนั้น

แหล่งอ้างอิง 

     ศูนย์วิจัยพืชยืนต้นและไม้ผลเมืองร้อน กลุ่มงานศูนย์วิจัย ฝ่ายวิจัยและบริการ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เข้าถึงได้จากhttp://natres.psu.ac.th/researchcenter/tropicalfruit/fruit/pomelo.htm